ΣΧΕΔΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ 2017

ΥΠΟΜΕΤΡΟ 4.1
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

Αντί για το «Μέτρο 121: Εκσυγχρονισμός Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων», όπως
ήταν γνωστά μέχρι σήμερα, τα Σχέδια Βελτίωσης «στεγάζονται» πλέον κάτω από το
Υπομέτρο 4.1. «Στήριξη για επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις», το οποίο
περιλαμβάνει τρεις δράσεις. Η πρώτη από αυτές αφορά την ανταγωνιστικότητα της
εκμετάλλευσης (4.1.1 - Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην
ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης) όπου, εκτός από επενδύσεις που αφορούν
μηχανολογικό εξοπλισμό, κτιριακές ή σταβλικές εγκαταστάσεις κ.λπ., μπορεί να
ενταχθεί και η αγορά γης.
Το ΠΑΑ 2014-2020 αν ληφθούν υπόψη ο κανόνας του «ν+3» καθώς και το γεγονός
ότι τα έτη 2014 και 2015 έχουν ουσιαστικά «χαθεί», αφορά στην πράξη την περίοδο
2016-2023
Οι άλλες δύο δράσεις αφορούν την εξοικονόμηση νερού (4.1.2 - Υλοποίηση
επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος) και την προστασία του
περιβάλλοντος σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ (4.1.3 - Υλοποίηση επενδύσεων που
συμβάλλουν στη χρήση ΑΠΕ καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος).
Αμφότερες αναμένεται να «τρέξουν» τους πρώτους μήνες του 2017 δεδομένου ότι
υπάρχει και το στοιχείο της αιρεσιμότητας (για παράδειγμα, προτού
δημοσιοποιηθούν οι προσκλήσεις θα πρέπει η κυβέρνηση να οριστικοποιήσει την –
νέα– τιμολογιακή πολιτική στο νερό).
Από την τριάδα δράσεων των νέων Σχεδίων Βελτίωσης, η πρώτη (4.1.1), που
αφορά την ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης, είναι αυτή που προβλέπει τους πιο
αυστηρούς όρους καθώς αφενός για πρώτη φορά μπαίνει ένα κατώτατο όριο τζίρου,
που προσδιορίζεται με όρους «τυπικής απόδοσης» στα 8.000 ευρώ, αφετέρου ο
ενδιαφερόμενος θα πρέπει όχι απλώς να είναι ενεργός γεωργός ή κτηνοτρόφος αλλά
να πληροί τις προϋποθέσεις του «επαγγελματία αγρότη», όπως αυτός ορίζεται από
την κείμενη νομοθεσία (η οποία, εν προκειμένω, βρίσκεται σε φάση αλλαγής).
Για πρώτη, επίσης, φορά, η διαχείριση των Σχεδίων περνάει στα χέρια των
Περιφερειών, οι οποίες αναλαμβάνουν να εκδώσουν και τις σχετικές προκηρύξεις. Το
στοιχείο αυτό δημιουργεί νέα δεδομένα, ταυτόχρονα όμως γεννά κι εύλογα
ερωτηματικά για το κατά πόσο οι –αποψιλωμένες από προσωπικό– Περιφέρειες
διαθέτουν το δυναμικό και την τεχνογνωσία να φέρουν εις πέρας την απαιτητική αυτή
διαδικασία.
Μια παράμετρος που πρέπει να υπογραμμισθεί είναι ότι εφόσον το επενδυτικό
σχέδιο υλοποιείται από νέους αγρότες ή συλλογικά σχήματα, π.χ. ομάδες
παραγωγών, υπάρχει μπόνους 20% στο ποσοστό της ενίσχυσης (ισχύει και για τις
τρεις δράσεις του Υπομέτρου 4.1) που δικαιούνται. Με αυτόν τον τρόπο η
χρηματοδότηση μπορεί να ανέλθει μέχρι και στο 90% του προϋπολογισμού του
Σχεδίου. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναδεικνύει τη
συμπληρωματικότητα των μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Τα Σχέδια βελτίωσης του 2017 θα διακρίνονται στις εξής 2 κατηγορίες :
-Επενδύσεις σε Γεωργικές εκμεταλλεύσεις (4.1) (τρακτέρ, παρελκόμενα, αγορά γης
κλπ)
-Επενδύσεις στην Μεταποίηση, Εμπορία και Ανάπτυξη Γεωργικών Προϊόντων (4.2)
(οινοποιείο, συσκευαστήριο κ.λπ.)
1) Δικαιούχοι
-Επαγγελματίες αγρότες
-Νέοι Αγρότες
-Νομικά Πρόσωπα με κύρια δραστηριότητα την αγροτική

Όροι Επιλεξιμότητας Δικαιούχων:
-Να διαθέτουν κατατεθειμένη ΕΑΕ (Ο.Σ.Δ.Ε.- Δήλωση καλλιέργειας) του έτους 2016
με Τυπική Απόδοση πάνω από 8.000 ευρώ,
-Τα φυσικά πρόσωπα να έχουν ηλικία άνω των 18 ετών και να μην είναι συνταξιούχοι
2) Μέγιστο ύψος επενδύσεων:
Για μεμονωμένους παραγωγούς: 500.000 ευρώ
Για Συλλογικές επενδύσεις: 2.000.000 ευρώ
3) Ύψος Ενίσχυσης: απο 50% εως 90%

ΥΠΟΜΕΤΡΟ 4.1
3α)Προσαύξηση 20% για:
-Συλλογικές επενδύσεις
-Επενδύσεις σε ορεινές – μειονεκτικές περιοχές
-Επενδύσεις από νέους αγρότες
Όπως ορίζεται από τον οδηγό του Μέτρου 4.1 «Στήριξη για επενδύσεις σε γεωργικές
εκμεταλλεύσεις» (Σχέδια Βελτίωσης), όσοι διαμένουν σε περιοχές που
αντιμετωπίζουν ειδικά μειονεκτήματα θα λάβουν 20% παραπάνω ενίσχυση αντί για
το 10% που ίσχυε την περασμένη προγραμματική περίοδο. Καλό θα ήταν οι
ενδιαφερόμενοι να περιμένουν την τελική πρόσκληση που αναμένεται μέσα στο
Μάρτιο ώστε να γνωρίζουν ακριβώς το ύψος ενίσχυσης που δικαιούνται.
3β) Από το 75% στο 90%
Ανεβαίνει το ποσοστό ενίσχυσης μέχρι 90% σε Σχέδια Βελτίωσης μόνο από
Νέους Αγρότες και Ομάδες Παραγωγών, ανακοίνωσε από το βήμα του συνεδρίου ο
Νίκος Μανέτας, Προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης, των
Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης. Όπως ανέφερε στην παρουσίασή του, ο κ.
Μανέτας, οι τελευταίες εξελίξεις στα Σχέδια Βελτίωσης, θέλουν το ποσοστό
ενίσχυσης να ανεβαίνει κατά 20% για συγκεκριμένες ομάδες δικαιούχων φτάνοντας
τώρα μέχρι 90% και όχι 75%, ποσοστό το οποίο προβλεπόταν αρχικά από τον οδηγό
των προγραμμάτων.
Υπενθυμίζεται ότι οι Νέοι Αγρότες μαζί με ακόμα δύο ομάδες δικαιούχων, θα λάβουν
αυξημένο πριμ στα Σχέδια κατά 20%. Αναλυτικότερα τα ποσοστά ενίσχυσης στα
Σχέδια Βελτίωσης προσαυξάνονται υπό τον όρο ότι η ανώτατη συνδυασμένη στήριξη
δεν υπερβαίνει το 90% στις παρακάτω περιπτώσεις:
 σε νέους γεωργούς ως ορίζονται στον Κανονισμό (αρθ. 2, παρ. ιδ) ή οι οποίοι
έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των 5 ετών που προηγούνται της
αίτησης στήριξης (συμπεριλαμβάνονται οι επιτυχόντες των 2 τελευταίων
προσκλήσεων του προγράμματος των «Νέων Αγροτών»)
 σε συλλογικές επενδύσεις (Ομάδες Παραγωγών, συνεταιρισμοί κλπ) και
ολοκληρωμένα επενδυτικά σχέδια.
 σε περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά και άλλα ειδικά μειονεκτήματα.
3γ) Εκτός του συν 20% τα αγροπεριβαλλοντικά
 Η κατηγορία δικαιούχων που φαίνεται να μένει εκτός, είναι οι δικαιούχοι
γεωργοπεριβαλλοντικών (νιτρικά, σπάνιες φυλές κλπ) και βιολογικών. Στα
νεότερα που προκύπτουν αναφορικά με τα Σχέδια, περιλαμβάνεται και η
ένταξη των συνεταιρισμών στην ομάδα των δικαιούχων, σύμφωνα πάντα με
τον υπουργό, ώστε να επωφεληθούν της προσαύξησης του 20%, αλλά και
του αυξημένου ύψους επένδυσης μέχρι τα 2.000.000 ευρώ.

4) Επιλέξιμες Επενδύσεις 4.1 & 4.2
Επιλέξιμες καθίστανται οι επενδύσεις οι οποίες:
– Θα υλοποιηθούν μετά την υποβολή της αίτησης
– Θα συμμορφώνονται με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης
– Δε θα έχουν συγχρηματοδοτηθεί από άλλη πηγή
– Θα είναι καινούργιες
4α) Προτεραιότητα θα δίνεται:
-Στους Αιγοπροβατοτρόφους
-Στην καλλιέργεια οπωροκηπευτικών
-Στην παραγωγή ζωοτροφών
-Στις καλλιέργειες που είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή
(σιτηρά, ζωοτροφές, όσπρια εκτός από φασόλια, ελαιώνες, καπνός, αμπελώνες,
πολλά αρωματικά φυτά)
-Στις εκμεταλλεύσεις με τυπική απόδοση μεταξύ € 8.000 και € 25.000.
-Στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων που φέρουν σήμανση
-Στην καινοτομία
-Στην αύξηση παραγωγικότητας ανθρώπινης εργασίας
-Στην συμμετοχή σε κλάδους Περιφέρειας (όλες οι καλλιέργειες)
Στις επιλέξιμες ομάδες προς επιδότηση θα συμπεριλαμβάνονται κι οι χοιροτρόφοι.
4β) Αγορά γης και μηχανημάτων
Στην πρώτη δράση 4.1.1. θα συμπεριλαμβάνεται για πρώτη φορά η αγορά γης
δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα σε αιγοπροβατοτροφία, οπωροκηπευτικά και
ζωοτροφές.
4γ) Αναλυτικά η δράση 4.1.1. καλύπτει:
-Αγορά γης ( αφορά σε ποσοστό έως 10 % του συνολικού κόστους της επένδυσης
και για τις περιπτώσεις που συμπεριλαμβάνονται εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις
έως 15% )
-Ανέγερση, επέκταση, εκσυγχρονισμό γεωργικών κτιρίων.
-Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού
εξοπλισμού
*Λείπει το θεσμικό πλαίσιο για μίσθωση στα Σχέδια
Στις νέες προσκλήσεις των Σχεδίων Βελτίωσης αναμένεται να χρηματοδοτείται μόνο η
αγορά των αγροτικών μηχανημάτων, καθώς δεν υφίσταται το κατάλληλο ευρωπαϊκό
θεσμικό πλαίσιο ώστε με κονδύλια των Προγραμμάτων να καλύπτονται δαπάνες
leasing και λειτουργικής μίσθωσης (μακροχρόνιας ενοικίασης).
Επίσης:
-Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών
-Περίφραξη και διαμόρφωση αγροτεμαχίων
-Αγορά καινούργιου μελισσοκομικού και ανθοκομικού αυτοκινήτου
-Γενικές Δαπάνες (όπως αμοιβές για τη σύνταξη και υποβολή αίτησης στήριξης και
αίτησης πληρωμής, αμοιβές μηχανικών, συμβούλων καθώς και αμοιβές για την
έκδοση αναγκαίων αδειοδοτήσεων).
5) Ενεργειακή αυτονομία αγροτών (Δράση 4.1.3.)
Σε ξεχωριστό επενδυτικό Μέτρο (4.1.3 - Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν
στη χρήση ΑΠΕ καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος) εντάσσονται πλέον
οι επενδύσεις που συμβάλλουν στη χρήση ΑΠΕ όπως είναι τα μικρά φωτοβολταϊκά
μέχρι 10kw (net metering) που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τις ενεργειακές
δαπάνες της αγροτικής επιχείρησης.
Στο πλαίσιο του εν λόγω υπομέτρου ενισχύονται ενδεικτικά δαπάνες που αφορούν
στις εξής κατηγορίες :
-Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου εξοπλισμού διαχείρισης αποβλήτων
της εκμετάλλευσης
-Κατασκευή εγκαταστάσεων διαχείρισης των αποβλήτων, υποπροϊόντων και
υπολειμμάτων της εκμετάλλευσης
-Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου εξοπλισμού για τη χρήση
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών της εκμετάλλευσης
-Γενικές Δαπάνες (όπως αμοιβές για τη σύνταξη και υποβολή αίτησης στήριξης και
αίτησης πληρωμής, αμοιβές μηχανικών, συμβούλων καθώς και αμοιβές για την
έκδοση αναγκαίων αδειοδοτήσεων).
6) Ποσά και ποσοστά στήριξης για τη δράση 4.1.3
Το συνολικό κόστος των επενδυτικών σχεδίων που θα επιδοτείται ανέρχεται στις
150.000 ευρώ (200.000 ευρώ για δράσεις διαχείρισης αποβλήτων) και για συλλογικές
επενδύσεις το συνολικό κόστος των επενδυτικών σχεδίων ανέρχεται έως 500.000
ευρώ. Το ποσοστό στήριξης ανάλογα την περιοχή θα κυμαίνεται έως 95%.
Συγκεκριμένα, θα επιδοτούνται δαπάνες που έχουν να κάνουν με το είδος των
σταβλικών εκμεταλλεύσεων και ανάλογα τις ανάγκες τους σε ενέργεια και τα
απόβλητα που θα παράγουν, με την προτεραιότητα να δίνεται σε χοιροστάσια και
βουστάσια.
Επιπλέον θα βαθμολογούνται έξτρα οι επενδύσεις για κατασκευή δεξαμενών
χειρισμού αποβλήτων όπως είναι η αναερόβια επεξεργασία με εξοπλισμό για
αποφυγή οσμών όπως για παράδειγμα κλειστές δεξαμενές, κλειστοί αγωγοί και
διαχωριστές στερεών-υγρών, η αναερόβια επεξεργασία χωρίς εξοπλισμό για
αποφυγή οσμών, η αερόβια επεξεργασία με ύπαρξη στεγανών δεξαμενών.
Παράλληλα θέση στο Μέτρο, θα έχουν επενδύσεις για εγκαταστάσεις αποθήκευσης
και οι στεγασμένοι χώροι για τους κοπροσωρούς.
Το συνολικό κόστος των επενδυτικών σχεδίων που θα επιδοτείται ανέρχεται έως
200.000 ευρώ ειδικά για τις δράσεις διαχείρισης αποβλήτων, ενώ το ύψος ενίσχυσης
κυμαίνεται από 50 έως 90%. Δικαιούχοι θα είναι όλοι οι ενεργοί γεωργοί.
7) Μη επιλέξιμες δαπάνες
-Αγορά ζώων.
8) Χρηματοδοτικά Εργαλεία & Προκαταβολές
«Αγκάθι» αποτελεί η κάλυψη της ίδιας συμμετοχής των αγροτών-επενδυτών
Η έγκαιρη ενεργοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων που θα μπορούσαν να
συνδράμουν τον αγρότη στο σκέλος της ίδιας συμμετοχής –και τα οποία, ωστόσο,
παραμένουν ακόμα… άφαντα– θα είναι το στοιχείο-κλειδί που θα κρίνει την επιτυχία
(ή την αποτυχία) των νέων Σχεδίων Βελτίωσης.
Στη διαπίστωση αυτή καταλήγουν παράγοντες της αγοράς, συνεκτιμώντας τις
δυσκολίες της τρέχουσας συγκυρίας, την οικονομική δυστοκία της πλειοψηφίας των
παραγωγών (που, αξίζει να σημειωθεί, καλούνται να επωμισθούν επιπλέον
φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής)
και, τέλος, τη σφικτή πιστωτική πολιτική των τραπεζών, η οποία μάλιστα
παρατείνεται όσο συντηρείται η αβεβαιότητα γύρω από τις προοπτικές της χώρας
μας χώρα μας (σ.σ. η ακόμη ανοικτή εκκρεμμότητα της αξιολόγησης αποτελεί
χαρακτηριστικό παράδειγμα επ’ αυτού).
8α) Ανοιχτός Καταπιστευτικός Λογαριασμός
(αποπληρωμή των προμηθευτών απ’ ευθείας από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ
χωρίς διαμεσολάβηση του παραγωγού)
Προς επίλυση μέρους των προβλημάτων που προαναφέρθηκαν, υπεγράφη στις 20
Δεκεμβρίου 2016 η σύμβαση για την ενεργοποίηση του Ανοιχτού Καταπιστευτικού
Λογαριασμού (escrow account).
Ο Ανοιχτός Καταπιστευτικός Λογαριασμός που μπαίνει σε λειτουργία εξασφαλίζει
αποκλειστικά στους δικαιούχους προγραμμάτων ΕΣΠΑ πρόσβαση σε ποσό ίσο με
την προκαταβολή που δικαιούνται. Το ποσό αποδεσμεύεται σταδιακά για την
αποπληρωμή των τιμολογίων των προμηθευτών τους, χωρίς να απαιτείται η
υποβολή εγγυητικής επιστολής. Χάρη σε αυτό τον νέο μηχανισμό, δεν απαιτείται
πλέον από τους επενδυτές να προχρηματοδοτήσουν οι ίδιοι την υλοποίηση του
επενδυτικού τους σχεδίου.
Η χρήση του escrow account από τους Δικαιούχους κρατικών ενισχύσεων δεν είναι
υποχρεωτική. Ο κάθε Δικαιούχος, δύναται είτε να αξιοποιήσει τον Ανοιχτό
Καταπιστευτικό Λογαριασμό, είτε να ακολουθήσει την παραδοσιακή διαδικασία
λήψης της προκαταβολής ή και καταβολής της επιχορήγησης.
8β) Πώς ανοίγει ο Λογαριασμός για τον Δικαιούχο;
Με την υπογραφή της εγκριτικής απόφασης υπαγωγής ενός Δικαιούχου σε
χρηματοδοτικό πρόγραμμα, (π.χ. Σχέδιο Βελτίωσης) ενεργοποιούνται και οι
διαδικασίες χρήσης του escrow account. Ειδικότερα, μετά από αίτημα του
επενδυτή/Δικαιούχου στο οποίο θα δηλώνει την βούλησή του για χρήση του escrow,
και την δήλωση προσχώρησης στην σύμβαση, δημιουργείται στον escrow account,
που αφορά την δράση στην οποία έχει ενταχθεί, υπο -λογαριασμός/ μερίδα στο
όνομά του.
8γ) Ποια είναι η διαδικασία εκταμίευσης της χρηματοδότησης στην
περίπτωση του escrow account;
Για την αποδέσμευση της χρηματοδότησης, ο δικαιούχος, αφού πρώτα έχει
ολοκληρώσει ένα μέρος του επενδυτικού σχεδίου, το οποίο καθορίζεται από τον
εκάστοτε Οδηγό Εφαρμογής του χρηματοδοτικού προγράμματος, θα πρέπει να
υποβάλλει στο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) αίτημα
επαλήθευσης – καταβολής των δαπανών του, συνυποβάλλοντας τα μερικώς
εξοφλημένα τιμολόγια και τυχόν ποσοστό ιδιωτικής συμμετοχής. Το μη εξοφλημένο
ποσό των τιμολογίων, θα καταβληθεί στη συνέχεια από τον Ανοικτό Καταπιστευτικό
Λογαριασμό. Στις Δράσεις που το ύψος της επιδότησης ανέρχεται στο 100%, όπως
Νεοφυής Επιχειρηματικότητα και Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων
Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τα τιμολόγια θα είναι μερικώς εξοφλημένα ως προς την
μη επιλέξιμη δαπάνη (π.χ ΦΠΑ). Σε κάθε περίπτωση, ο δικαιούχος θα πρέπει να
έχει ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα. Μετά από έλεγχο των
προσκομισθέντων δικαιολογητικών από τον Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης , δίνεται
εντολή στο Ταμείο, να αποδεσμεύσει – εκταμιεύσει από το λογαριασμό του
δικαιούχου συγκεκριμένο ποσό υπέρ κάθε παρόχου – προμηθευτή του δικαιούχου
και για λογαριασμό του και μέχρι το ανώτατο ύψος της δημόσιας δαπάνης. Δηλαδή,
τα χρήματα, δεν πάνε στον δικαιούχο, αλλά απ” ευθείας στους προμηθευτές
του. Στη συνέχεια η εντολή αποστέλλεται σε ηλεκτρονική μορφή ψηφιακά
υπογεγραμμένη από τον Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης στο Ταμείο, που εκτελεί τις
πληρωμές καταβάλλοντας άμεσα τα σχετικά ποσά στους λογαριασμούς, που τηρούν
οι πάροχοι – προμηθευτές του δικαιούχου σε πιστωτικά ιδρύματα.

9) Πότε ανοίγουν
Τη δέσμευση να προκηρυχθούν τα Σχέδια Βελτίωσης αμέσως μετά την ένταξη των
Νέων Αγροτών επανέλαβε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου.